Basistermen over cyberveiligheid die je moet bespreken met je familie
Cyberveiligheid wordt steeds belangrijker. In een wereld waarin we met z’n allen meer tijd achter schermen doorbrengen dan ooit en alles in een rap tempo digitaliseert, wordt het ook belangrijker dat iedereen in je familie weet hoe ze moeten omgaan met hun veiligheid online. Zeker bij ouderen is dit helaas niet het geval.
Die nep-betaallink van Marktplaats, dat nep-mailtje van de ING of de vreemde WhatsApp die je krijgt van je dochter of zoon om wat geld over te maken: jij trapt er niet in. Maar voor ouderen in je familie is dat niet zo vanzelfsprekend. Ze komen immers uit een andere generatie. Een tijd ver voordat computers zelfs bestonden.
Daarom is het belangrijk dat je enkele termen en maatregelen met je familie (en dus vooral de ouderen in de familie) bespreekt om te zorgen dat zij geen risico’s lopen als ze op het internet zitten. Het internet zit immers vol met gevaren, die niet voor iedereen makkelijk te navigeren zijn.
De gevolgen kunnen namelijk enorm groot zijn. In dit artikel leggen we je die gevaren het beste kunt voorkomen, zodat al jouw dierbaren voortaan veilig op het internet kunnen surfen.
Wat is een IP-adres?
Een IP-adres is eigenlijk het huisnummer van een apparaat op het internet. Elk apparaat dat verbinding maakt met internet krijgt een uniek nummer, zodat andere apparaten weten waar de informatie naartoe moet. Dit is ook de beste manier om het aan je familie uit te leggen. Het is een huisnummer voor mobiele apparaten.
Maar net zoals in het ‘echte leven’ wil je dat ook niet iedereen online weet waar je woont. Als je geen VPN gebruikt, is je IP-adres zichtbaar voor iedereen, ook voor hackers en andere cybercriminelen. Op zichzelf is dit dus al niet fijn, maar als hackers je locatiegegevens gebruiken om je persoonlijke gegevens te stelen, wordt het pas echt gevaarlijk. Dat brengt ons bij de volgende term.
Wat is phishing?
Phishing is een vorm van oplichting waarbij cybercriminelen proberen persoonlijke informatie te stelen, zoals wachtwoorden of creditcardgegevens. Dit doen ze vaak door zich voor te doen als een betrouwbare website, overheid of je bank.
Je zult hier waarschijnlijk al mee te maken hebben gehad. Het komt namelijk veel voor. Enkele weken geleden waarschuwde de gemeente Den Haag nog voor gevaarlijke phishingmails, die lijken alsof ze van de gemeente afkomen. Onder phishing valt overigens ook het klikken op nep-betaallinkjes via WhatsApp en Marktplaats.
Hoe leg je dit uit aan je ouders of grootouders? Je kunt zeggen: “Phishing is als iemand zich voordoet als een betrouwbaar persoon of instantie, maar eigenlijk iets slechts van je wilt.” Stel je voor dat iemand zich voordoet als de bank en vraagt om je pincode, maar het is niet de bank, maar een oplichter. Als je zo’n bericht krijgt, geef dan nooit zomaar je gegevens. Check altijd bij de bank of het echt van hen komt.
Het is lastig voor ouderen om onderscheid te maken tussen echte en valse mails, telefoontjes en berichtjes. Gelukkig zijn er tegenwoordig genoeg tools beschikbaar om te checken of linkjes te vertrouwen zijn. Hierdoor kunnen ouderen zich niet alleen beschermen tegen phishing, maar ook tegen malware en andere oplichtingspraktijken. Of ze kunnen jou natuurlijk vragen om het even te inspecteren!
Wat is social engineering?
Bij social engineering proberen oplichters je te manipuleren om persoonlijke informatie prijs te geven of om bepaalde acties te ondernemen, zoals geld overmaken. Ze spelen vaak in op je vertrouwen of emoties. Denk aan een telefoontje van iemand die beweert van de technische ondersteuning te zijn en je vraagt om iets te doen op je computer.
Dit is een bekende truc, die vooral bij ouderen werkt die weinig verstand hebben van technische zaken. Iemand die zich voordoet van de overheid of de bank bijvoorbeeld. Gelukkig is het makkelijk te voorkomen: de bank of overheid belt je nooit op om je wachtwoord te vragen of te wijzigen. Ook niet om op speciale linkjes te klikken. Als iemand via de telefoon of chat om je persoonlijke gegevens en wachtwoorden vraagt, dan moet je deze nooit geven.
De meest voorkomende online scams
We kunnen onze ogen er niet voor sluiten: cybercrime blijft maar toenemen. Vooral oudere mensen, die minder ervaring hebben met het internet, zijn een makkelijk en geliefd doelwit voor deze criminelen. Dit kan gaan om nepwebshops, waarin mensen geld betalen voor producten die nooit worden geleverd, tot aan phishingaanvallen.
Het feit is dat er tegenwoordig zó veel scams zijn, dat het moeilijk is om ze allemaal uit te leggen aan je familie zonder dat het overweldigend wordt. Om deze scams toch uit te leggen, kan je het heel simpel houden: “Als iets te mooi klinkt om waar te zijn, dan is dat vaak ook zo. Meestal is dit een slimme manier van criminelen om je geld of persoonlijke gegevens af te pakken.”
Je kunt ook benadrukken dat oudere mensen vaak het doelwit zijn, omdat ze zich minder bewust zijn van de valkuilen van het internet. Een VPN kan hiervoor al een hele goede uitkomst bieden, mede omdat het zo makkelijk is in gebruik. Ze hoeven slechts op één knop te klikken, en het internet is al een stuk minder gevaarlijk.
En op momenten dat je familieleden twijfelen of iets goed of slecht is, benadruk dan dat ze eerst navraag doen in de familie (bijvoorbeeld in een groepsapp) voordat ze ergens op klikken! Dit kan ze een hoop geld én gedoe besparen.
Laden ...