Volendams Verleden: De familie Klaas Schilder, ‘Klaas de Bok’ en Geertje Bien
Een tijdje geleden alweer zijn we begonnen met het gezin van de Volendammer visser van Schokker komaf Kees Bien en zijn vrouw Aagje Molenaar. Vervolgens kwam het gezin van hun dochter Márie, die getrouwd was met Jan Smit; zij woonden met hun gezin aan de Ventersgracht. Een andere dochter was Geertje Bien, die getrouwd was met Klaas Schilder, ‘Klaas de Bok’, nog wel bekend als vroegere bewoners van de Sint Antoniusstraat in de Kloosterbuurt.
‘Klaas de Bok’ werkte aan het herstel van de dijken in Zeeland
‘Klaas de Bok’ was een zoon van Kees Schilder, ‘Kees de Bok’ en van Geertje Buijs; zijn vrouw Geertje Bien was een dochter van de visser Kees Bien en Aagje Molenaar. Vermoedelijk zal Klaas na het doorlopen van de lagere school, net als zoveel andere jongens in Volendam, vast wel begonnen zijn als jonge vissersknecht op een botter, maar uiteindelijk kwam hij terecht op de ‘duwbakken’. Het kan zijn dat hij daarop indertijd werkzaam is geworden, vanwege de slechte economische omstandigheden in de crisisjaren van 1930 tot 1939. Duwbakken zijn onbestuurbare boten, eigenlijk lange, rechthoekige bakken zoals het woord het zegt, die getrokken of geduwd moesten worden en die dienden voor het vervoer van voornamelijk bulkgoed. De duwbakken waar Klaas op werkte vervoerden zand en aarde, naar plaatsen waar land verstevigd en met aarde aangevuld moest worden. Zoals dat is gebeurd bij de inpoldering van de Wieringermeer tot Wieringerwaard, waarin in de noordoosthoek een stevige toegang moest komen naar de toen nog aan te leggen Afsluitdijk. Na de beruchte Watersnood van 1 februari 1953 in Zeeland, waarbij vele dijken onder het geweld van het water het hadden begeven en veel land was weggespoeld naar zee, werd Klaas ook daar ingezet. Hij bleef dan tweeënhalve week weg van huis, kwam op een donderdag voor enkele dagen terug, om de volgende maandag opnieuw voor tweeënhalve week te vertrekken.
Kinderen mochten allemaal doorleren
Naast het werk op de duwbakken heeft ‘Klaas de Bok’ ook nog op andere manieren zijn brood verdiend. Zoals bij de ENKEV, de koolborstelfabriek die voorheen aan de Burgemeester Kolfschotenstraat was gevestigd. Dochter Anne woont in één van de prachtige woninkjes die er voor in de plaats zijn gekomen. Klaas heeft ook gewerkt op de zogenaamde ‘zakkenprik’ bij Bonnist in Amsterdam en de laatste zeven jaren van zijn werkzame leven, van zijn 57e tot aan zijn pensioenleeftijd met 65 jaar werkte hij in de garage van de vroegere Naco-bussen aan de Julianaweg; Klaas maakte daar de autobussen schoon, zodat ze weer gereed waren om voor vervoer in te zetten. Zou Klaas misschien door onregelmatige werktijden een iets dikker loonzakje hebben gehad dan andere arbeiders in Volendam ? En kon hij zich daarmee dan meer veroorloven dan anderen? Hij dacht in ieder geval wel wat meer vooruitstrevend in de opvoeding van zijn kinderen, want hij hield ze steeds voor: “Alles wat je op school kunt leren is meegenomen”. Hij vond het prima wanneer zijn kinderen, zowel de jongens als de meiden, wilden doorleren. In 1952 was aan de Julianaweg de nieuwe U.L.O.-school gekomen. Van de kinderen zijn er enkelen naar de U.L.O-school gegaan en met hun daar behaalde diploma’s konden zij aan het werk, bijvoorbeeld als administrateur in een bedrijf of bij een organisatie. Kees ging na de lagere school naar het seminarie, maar bleef daar slechts twee jaar en oudste dochter Gaar leerde het vak van kleuterjuffrouw in de praktijk bij de zusters op de Maria-school, die indertijd vlakbij het ouderlijk huis stond. Zij is mijn kleuterjuf geweest op het O.L.-schooltje naast de Protestante Kerk bij het Burgemeester Kolfschotenplein. Ik heb haar later meerdere keren bezocht, ze had nog een mooie foto van mijn kleutergroep. Het was in Volendam in die tijd nog niet zo, dat je na de lagere school automatisch naar het voortgezet onderwijs mocht. Daarom werd op de buurt over het studeren van ‘de Bokken’ zacht en ook wel hardop gefluisterd, vast uit verontwaardiging: “Wat denken die Bokken wel!” Maar het ging ook daar niet allemaal vanzelf. Vader moest er hard voor werken en net als bij zoveel andere gezinnen destijds in Volendam, moesten er iedere dag garnalen worden gepeld.
Bekende foto, maar wie staan erop
Onderstaande foto, met volwassenen en kinderen op een bruggetje, komt met enige regelmaat langs via facebook, maar nooit worden daarbij de namen van degenen die erop staan vermeld. Dan is daar nu een mooie gelegenheid voor, want er staan allemaal leden op van dezelfde familie Schilder ‘Bok’ van de Kloosterbuurt. Daar is de foto ook gemaakt, bij één van de bruggetjes over de sloot achter het Noordeinde.
Op het bruggetje staan bovenaan v.l.n.r. 1. Klaasje Schilder, ‘Klasie van Kees de Bok’; 2. Aagie Schilder; 3. Gaar Schilder en 4. Kees Schilder, ‘Kees de Bok’; de kleine kinderen vooraan tegen de leuning zijn v.l.n.r.: 5. Aaltje Schilder; 6. nog een Aaltje Schilder en rechts vooraan is 7. Maartje Schilder. Klaasje Schilder, ‘Klasie van Kees de Bok’ (zij is nummer 1), is een dochter van ‘Kees de Bok’ (nummer 4) en is tevens de moeder van Aaltje van nummer 6. Klasie was getrouwd met Jan Schilder ‘Politiek’, sommige van hun kinderen werden en worden bijgenaamd met ‘Knobbel’. Agie, Gaar, Aaltje en Maartje Schilder zijn zusjes van elkaar en dochters van Klaas Schilder, ‘Klaas de Bok’ en Geertje Bien. Klaas en Geertje zijn de ouders die op de mooie gezinsfoto hierboven staan. Klaas was een zoon van ‘Kees de Bok’ (nummer 4) en de broer van Klasie (van nummer 1). ‘Kees de Bok’ is de bap van de kinderen Agie, Gaar, Maartje, Aaltje en Aaltje. Hij was getrouwd met Geertje Buijs en woonde aan de Kloosterbuurt, op hetzelfde rijtje als het gezin van zijn dochter Klasie, die met ‘Jan Politiek’ was getrouwd.
Met dank aan alle informanten, vriendelijke groeten van
Jan Schilder ‘Vik’,
Pegasusstraat 25,
1131 NA Volendam,
telefoon 0299 362216,
email: jan.schilder1@ziggo.nl.
Laden ...