Rosalie Knuvelder (Moedige Moeders) over lokaal en nationaal drugsprobleem

‘Het valt niet mee en het wordt niet overdreven’

Bij die laatste instelling is de 38-jarige Edamse sinds zes jaar werkzaam. ,,Verslaving vond ik als student altijd interessant, om een of andere vage reden. Iedereen kent wel iemand in zijn of haar familie- of vriendenkring, die betrokken is bij verslaving. In de tijd dat ik me in het uitgaansleven begaf, zag ik genoeg. Wat me wel en niet trok. Ik zag ook mensen die er in bleven hangen.”
,,Voor een studieopdracht kwam ik bij Moedige Moeders - dat destijds een jaar bestond - terecht en die vroegen me of ik ze wilde helpen en sindsdien ben ik niet meer weggegaan en al twaalf jaar aangesloten. Ik leerde bij Moedige Moeders meer dan tijdens mijn studie, waar Verslaving een van de vakken was. Daar leerde ik vooral theorie, anders dan dat ik leerde hoe te behandelen.”
,,Bij Moedige Moeders hoorde ik de praktijkverhalen, van wat er speelt, hoe het hier binnenkomt, hoe je kunt testen, hoe je je test kunt vervalsen. En over de kring eromheen: het is immers niet alleen de persoon die verslaafd is, maar ook het systeem eromheen. Ik zeg nog wel eens tegen collega’s: wat dat betreft heb ik echt een streepje voor, omdat ik zo jong al leerde hoe het in diverse gevallen in de praktijk is gegaan. Dat je bijvoorbeeld, als de verslaafde uit de verslavingskliniek terugkeert van een langere opname, dan nog het vertrouwen van de omgeving moet herwinnen.”
,,Ik heb in het begin heel veel met Ruud Hansen, wiens moeder Gary Kok Moedige Moeders oprichtte, gesproken. Destijds hebben we nog een jongerengroep begeleid. Omdat ik nog jong was, praten ze wat sneller met je en dat is eigenlijk nog steeds zo. Ik hoorde wat er toen gaande was en sindsdien is er veel gewaarschuwd door MM. En als je dan hoort wat er nu gaande is. En hoe naïef - met alle respect want ik zou het van mijn eigen kind ook niet kunnen geloven - veel ouders zijn. In de laatste tijd hebben we twee grote vriendengroepen gehad, waarbij jongens verslaafd waren geraakt aan de ketamine en cocaïne en ouders alarm sloegen. We spraken met meerdere ouders van de groep, de één nam het serieus, de ander niet en sprak van een fase. Soms is het ook een fase, maar als het om deze twee soorten drugs gaat, dat is niet zomaar iets. Dat is verslavend.”

‘Het antwoord
‘dit was voor één keer’
kun je als ouder
niet meer geloven’

,,Wat ik vroeger deed met vrienden, was stiekem blowen tijdens vakantieperiodes. Dat was een fase. Vooral van het feit dat er sinds enkele jaren veel ketamine wordt gebruikt, daarvan ben ik erg geschrokken.”
Ze is inmiddels zelf moeder van twee kinderen. ,,Ik begrijp ouders heel goed. Als het kind wordt betrapt of er op wordt aangesproken en reageert met: het was één keer, ik doe het nooit meer. Of het is voor een vriend of vriendin. Dat kun je op dit moment niet meer geloven.”
,,Ik denk zelf dat als ik er later als ouder mee te maken krijg, ik er anders instap met alle kennis die ik nu heb. Maar misschien sla ik ook meteen dreigende taal uit of ben ik te goedgelovig.”
,,Er heerst zowel onder jongeren – ook al denken ze veel te weten – en ouders veel onwetendheid. Ze weten niet wat ketamine doet. Ik zou zeggen: probeer alle kanten te bekijken als ouder. Stel dat hij of zij het wél doet, wat zou je dan moeten kunnen zien als ouder? Wat zijn de voortekenen? Schoolcijfers, gedrag, andere vrienden, gaat degene op rare tijden even weg, neusspray’s gebruiken, is het meer geld willen bijverdienen, zijn ze minder open over de feestjes of zitjes? Het is je kind, dus je mag alles vragen. En het is geen wantrouwen, het is oprechte zorg. En ga eens naar de Moedige Moeders om informatie te halen.”
,,Het kan ook dat het kind meedoet omdat het geen ‘nee’ durft te zeggen. Die weerbaarheid aanleren, dat is juist zo belangrijk in de stap van groep 8 naar de eerste klas. Op zo’n grote school willen de meesten ergens bij horen. Hoe vaak wij jongeren al hebben horen zeggen: ‘ik was eigenlijk wel blij dat mijn moeder er achter kwam, want dan kan ik tegen mijn vrienden zeggen dat ik thuis wordt getest’.”
,,Ik weet nog goed dat toen ik destijds bij Moedige Moeders kwam, ik wel iets over MM had gelezen en dacht: die overdrijven zo. Volendam had de naam, dus het zal in de praktijk wel meevallen. Maar ik heb het met eigen ogen gezien. Het valt niet mee en het wordt niet overdreven. Maar, belangrijk ook, het is niet alleen hier, want tijdens mijn werk in Amsterdam zie ik de probleemgevallen overal vandaan komen. Het lijkt wel dweilen met de kraan open.”
,,Sinds enige tijd geef ik samen met Theo Sier, die na de Nieuwjaarsbrand zwaar verslaafd raakte en in een kliniek belandde, voorlichting op basisscholen. We zijn vorig jaar begonnen met preventieve voorlichting op een school in Volendam en dit jaar volgende meerdere scholen dat voorbeeld en werden we ook gevraagd in Monnickendam, maar dan op middelbaar onderwijs.”
,,In Monnickendam vroeg een leerling waarom we dit doen. Theo zei dat hij hoopte dat hij de jongeren zo zou bereiken, dat in ieder geval eentje van de klas op het moment wanneer hij of zij het aangeboden zouden krijgen, denkt: oh ja, dit is dat moment waar Theo het over had, nu moet ik rechtsomkeert maken.”
,,Het is muisstil als Theo vertelt. Ik pijl vooraf wat denken ze dat we komen vertellen, check wat ze al zoal weten. Ze mogen van alles vertellen. Ze willen weten hoe smaakt, hoe duur het is. En dan slaan ze aan het rekenen, als ze van Theo horen wat hij per dag gebruikte. Ondertussen wordt er in een andere ruimte een praktijkverhaal met de ouders van de jongeren gedeeld en kan ook daar informatie worden ingewonnen. Gelukkig komen er ook steeds meer vaders naar deze bijeenkomsten.”
Onlangs schoof ook de nieuwe burgemeester aan. ,,Ze was heel erg te spreken over ons werk. Maar ze gaf aan dat MM het niet alleen kan, dat de preventie door meerdere organen gedragen zou moeten worden.”
,,Voor mijn gevoel begint het in de lente richting de zomer meer te kriebelen bij de jongeren. Kinderen durven ook meer op jongere leeftijd, zo merken we. Met GHB bijvoorbeeld. Het wordt lollig gevonden als iemand out gaat. Ze beseffen echter niet wat er dan met het lichaam gebeurt. Dat je hartritme verstoort en dat we jongeren binnenkrijgen die drie weken moeten ontwennen op de high care-afdeling van de detox. Het is verschrikkelijk. Ze staan zelfs onder cameratoezicht en worden steeds gewekt.”
,,Er wordt te makkelijk gedacht. Over de inname van veel alcohol, wat je hier ook gewoon als een harddrug kunt zien. En de patronen voor het gebruik van lachgas zijn hier ook al gevonden. Men beseft niet dat je blijvende schade kunt houden.”
Een wens die nog niet van de grond kwam is het oprichten van een begeleidingsgroep voor zussen en broers van verslaafden. ,,Wat ik heb gemerkt van de broers en zussen die ik heb gesproken, is dat ze erg boos zijn. Niet alleen op de verslaafde maar ook op de ouders, omdat ze tot de vergeten groep horen. De aandacht gaat naar de verslaafde en de teleurstelling mogen ze niet uiten. Ik hoop dat ze bij ons een plek vinden om te leren uiten. Ze begrijpen dat ouders de handen vol hebben aan hun broer of zus maar hebben zoiets van ‘ik ben er ook nog’.”

De preventieve
voorlichting op
basisscholen is een
eigen initiatief
van Moedige Moeders

,,Waarom wel seksuele voorlichting en dit niet als preventie? We horen van sommige ouders en leerkrachten dat we de jongeren juist op een idee brengen. Maar je moet je ogen er niet voor sluiten. Kinderen worden er al mee geconfronteerd als ze van het basisonderwijs naar de middelbare school gaan en dan kun je ze beter goed voorlichten. En anders is het wel een vriendje of vriendinnetje die er mee in aanraking komt.”
,,Ze voelen zich stoer, maar ook onzeker over wat ze te wachten staat. Als je hoort wat sommigen al weten in groep 8, dat is behoorlijk wat. En sommige zitten dan met grote ogen te kijken. Tijdens de voorlichting gaven twee kinderen aan dat ze al een keer hadden gerookt en gedronken, aangeboden door oma. Dan zijn ze twaalf jaar of moeten dat nog worden…”
,,Ze zien het in films, ze kijken filmpjes op internet, uit nieuwsgierigheid. Ze krijgen meer mee dan wij denken, maar ze weten de helft niet van wat de drugs doen.”
Soms voelt het als vechten tegen de bierkaai, met het overheidsbeleid van reguleren in coffeeshops. ,,Ik kan echt niet uitleggen waarom je wiet in de winkel kan kopen, dat er coffeeshops zijn. Ook de mogelijkheid die verslavingsklinieken bieden om xtc-pillen te laten testen voordat je uit gaat, dat voelt heel dubbel. Er zijn mensen die het wel kunnen, vier keer per jaar op een festival een pilletje. Maar ook heel veel die de volgende stap maken. Soms zijn ze zo jong, als ze ketamine en cocaïne uitproberen. Hou je hart dan maar vast. Want wat is dan de volgende stap?”