‘Er wordt niet meer besloten óver maar mét’

SKOV staat na bewogen jaar wederom voor nieuwe uitdagingen

2022 was een roerig jaar voor de SKOV en haar takken Voortgezet Onderwijs (Don Bosco College) en Primair Onderwijs (basisscholen). Een soepel verlopen fusie tegenover een moeizamere nog op handen zijnde samensmelting van twee basisscholen, het DBC kreeg een nieuwe rector, ondervond de weerslag van de coronaperiode en het vele lesuitval, en vervolgens bemoeide (een deel van) de politiek zich met de kwaliteit van het onderwijs en het voortbestaan van het DBC. De leerlingenkrimp (voor 2029 is de prognose dat er rond de 800 leerlingen op het DBC zitten) opende de deur voor gesprekken met De Triade, over een samenwerking. Drie voorzitters van de toezichthoudende organen (de Raad van Toezicht, de medezeggenschapraad van het medezeggenschap primair onderwijs en de medezeggenschapsraad van het voortgezet onderwijs) binnen het Stichting Katholiek Onderwijs Volendam laten wat zaken de revue passeren.

Door: Eddy Veerman

,,Zo’n tien jaar geleden heeft de SKOV een slag gemaakt, van vrijwilligersbestuur naar professioneel bestuur”, begint Hans Schoorl. ,,Bij die ontwikkeling is gezocht en gekeken naar het model dat past bij een grote organisatie. Om zo ook de rollen binnen de SKOV te verduidelijken: wie gaat waar over. We groeiden naar een open organisatie, die meer dan voorheen invloeden van buiten naar binnen haalt. Vier jaar geleden werd tijdens de jaarlijkse zelfevaluatie van het bestuur duidelijk dat we richting 2020 een nieuwe – volgende – stap wilden maken. Om effectiever te kunnen beslissen over tal van complexe situaties, wilden we naar een College van Bestuur – ingevuld door Margareth Runderkamp – en een Raad van Toezicht. Die stap is vorig jaar gezet, na overleg met en met instemming van de medezeggenschap van het Don Bosco College en de basisscholen. Een duidelijke rolverdeling waarbij er ook een duidelijke informatieplicht is vanuit het CvB naar de rest van de organisatie en toezichthouders.”

Arian Prins: ,,Er ontstond een houding van overleg en er samen uit zien te komen.” Schoorl: ,,We stonden voor een aantal uitdagingen, zoals de krimp van het leerlingenaantal, welke in het basisonderwijs nog groter is . Eerst is de Blokwhere verplaatst en de Zuidwester verdwenen, de Kennedy en Nicolaasschool gingen afgelopen zomer op in de Samensprong en de Springplank en Spinmolen staan voor een fusie. Per saldo ga je in drie basisscholen terug. Als je kijkt naar het VO, voelt ook het Don Bosco College dat er minder kinderen worden geboren in de gemeente en in de kern Volendam in het bijzonder. Dat betekent net als in de rest van de regio Waterland krimp op alle terreinen van het onderwijs. Dat vraagt iets van hoe je de boel organiseert, waarbij je de hoge kwaliteit en een breed onderwijsaanbod in stand wilt houden. Daarvoor zijn acties nodig. Ook omdat het bedrijfsleven daar aangeeft dringend behoefte te hebben aan technisch opgeleid personeel. Zij vraagt om expertise. Inmiddels zijn de eerste gesprekken gevoerd om tot een samenwerking te komen met De Triade.”

‘De vijver van leerlingen wordt overal kleiner en je moet niet willen concurreren met andere scholen’

,,Dat het Don Bosco College ‘op’ Volendam staat, is de kracht van de school”, zegt Marijke van Oppens. ,, De grootste groep leerlingen komt nog steeds uit Volendam, maar er komen steeds meer leerlingen uit de regio naar het Don Bosco, sinds vorig schooljaar is er een samenwerking gestart met FC Volendam waardoor er zelfs leerlingen van buiten de regio onderwijs volgen op het Don Bosco. De vijver van leerlingen wordt overal kleiner en je moet niet willen concurreren met andere scholen. Het belangrijkste doel moet, ongeacht de leerlingenkrimp, de nasleep van corona en het groeiende lerarentekort, zijn om goed onderwijs aan te blijven bieden, gebaseerd op een lange termijnvisie. Dat is een uitdaging. Ik werk hier inmiddels 25 jaar en dan heb je vele fases van een school – met ups en downs – wel meegemaakt. Nu is het noodzakelijk om als schoolteam, maar ook met toezichthouders te gaan kijken naar de toekomst. Bij de basisscholen is men al een stapje verder, door samen te werken zónder identiteit te verliezen. Ook wij moeten ergens uitkomen. Nu die roep er is, is er ook meer contact dan ooit.”

Er is een constructieve beweging gaande, volgens Arian Prins: ,,Ik zat in de MR van basisschool ’t Kofschip in de tijd dat de organisatie van de SKOV er nog anders uit zag. De tijd dat er heel veel werd opgelegd van hogerhand.” Schoorl: ,,Er werd besloten ‘over’ en niet besloten ‘met’.” Prins ,,Het SKOV-bestuur was een soort van diffuse wolk waar iedereen naar kon verwijzen. Dat is afgebroken: er is eigen verantwoordelijkheid gekomen, de scholen moeten in financieel opzicht de broek ophouden en verantwoorde keuzes maken. Dat was even slikken, ook voor de directeuren. De MR-leden hebben vervolgens ook trainingen gekregen, om betere financiële gesprekken te kunnen voeren met hun directeuren.”

,,Vervolgens kwam het punt van ‘wat is je visie op hoe je het onderwijs gaat organiseren?’ Moest dat dezelfde blijven? Er zijn hier genoeg ouders die buiten de standaard om interesse hebben – in andere vormen van onderwijs – en kunnen we dat voor elkaar krijgen hier in Volendam? Dan moet je niet meteen megagrote stappen zetten, maar begin met scholen zelf de ruimte te geven om ideeën te ontwikkelen. Ze mochten zichzelf onderscheiden, de eigen ambitie laten zien, investeren waarin ze willen investeren. Dat was aftasten en wennen, maar dat geeft je ook het gevoel dat je serieus genomen wordt in je eigen vak.”

‘Al met al zijn er 65 mensen bezig om in meer of mindere mate kritisch te kijken naar de keuzes die worden gemaakt binnen de SKOV’

,,Er is zoveel vakkennis en deskundigheid hier op de basisscholen. En beslissingen worden inderdaad niet meer over de scholen heen gegooid. Neem het continurooster, iets wat ontstond tijdens de coronatijd. Scholen kunnen eventueel zelf en met hun achterban in gesprek gaan als ze dat nu definitief in willen gaan zetten. Dat is positief. Je bent nog steeds één stichting, dus je hoeft elkaar niet kapot te gaan concurreren. En je geeft de ouders op deze manier iets te kiezen. Hoe mooi kan het zijn? Het is goed dat er verschillen komen in de basisscholen, dat leidt misschien ook tot een dorp met meer diversiteit, als die leerlingen later hun rol in onze maatschappij gaan innemen.” Schoorl: ,,En door het aanpassen van het plaatsingsbeleid, wat echt een mijlpaal is geweest, hebben ouders ook meer mogelijkheden om te kiezen.”

Een viertal Volendamse initiatiefnemers voerde inmiddels enkele gesprekken met de SKOV voor de komst van een andere – wellicht aanvullende – vorm van voortgezet onderwijs: Agora. De hoop is gevestigd op realisatie medio 2024. Wat het basisonderwijs betreft, vaart Volendam al decennia de katholieke klassieke koers. Prins: ,,Wanneer een team van een basisschool interesse heeft in andere vormen, op bezoek gaat bij andere scholen elders en geïnspireerd raakt, het op papier wil zetten, er mee naar de MR gaat en de ouders wil enthousiasmeren, ga er voor. Er gebeurt al een en ander, maar dat is misschien minder zichtbaar. Ik weet dat er groepsdoorbroken les wordt gegeven bij ’t Kofschip, zo zet de ene school meer in op digitalisering en zo doen andere scholen dat ook op hun wijze. Ze laten zich inspireren op verschillende manieren.”

Van Oppens: ,,Het kost ook tijd; je kunt niet zomaar zeggen ‘we gaan morgen Dalton-onderwijs doen’. Als je bijvoorbeeld naar het Jenaplan wil, heb je eerst je kwalificaties te halen. Dan heb je nog een traject af te leggen als school. Men zegt wel eens dat het onderwijs traag is in zijn aanpassingen, maar het gaat ook eerst via de democratische wegen.” Schoorl: ,,Misschien lijkt het soms bureaucratisch, maar je wordt gedwongen met alle betrokkenen ergens over na te denken en met elkaar in gesprek te gaan.” Van Oppens: ,,Het voelt fijn dat we betrokken en opmerkzame ouders en leerlingen in de MR hebben, die kunnen ook veel aandragen.” Prins: ,,Al met al zijn er 65 mensen bezig om in meer of mindere mate kritisch te kijken naar de keuzes die worden gemaakt binnen de SKOV. Dat varieert van dingen die rondom Sinterklaas spelen, tot ‘hoe zitten de statuten in elkaar?’”

Schoorl: ,,Vorig jaar is de Onderwijsinspectie op het DBC geweest, dat levert ook altijd kritische kanttekeningen en verbeterpunten op, wat tot goede dingen leidt. Zoals gezegd, hebben we wat te doen hier.” Van Oppens: ,,Voorheen ging het grootste deel van de kinderen hier gewoon naar het DBC of Triade. Ouders gaan nu ook kijken in Hoorn. Dus moet je als school ergens voor staan en dat laten zien. Wij hebben een heel gevarieerd aanbod van vakken en onze examenresultaten op alle niveaus zijn het hoogst uit de regio. Naast alles wat je als school bereiken wilt bij de leerlingen is dat wel de kers op de taart. Daarnaast brengt de brede scholengemeenschap als groot voordeel met zich mee dat, als je een niveau hoger of lager beter bij je past, je dat binnen dezelfde organisatie kan doen. Dit behouden, zal dus ook prioriteit hebben. Op het DBC zijn veel oud-leerlingen aan het werk als docent, dat is een compliment. Daarbij is het tevens goed dat we docenten van elders hebben, dat is een kenmerk van een brede school.”

‘Voor het DBC is het ook lastig om te zien dat de SKOV een bak geld heeft en dat we daar als DBC geen gebruik van mogen maken’

Wat het instituut SKOV sinds een aantal jaren kenmerkt, is dat het een riante vermogenspositie heeft. ,,We zijn per saldo te rijk”, zegt Schoorl. ,,De SKOV heeft in het verleden heel veel geld opgespaard. Er zijn ook aanwijzingen gekomen vanuit het Ministerie van Onderwijs dat we plannen moesten maken om het vermogen in te zetten om het onderwijs hier verder te brengen voor de lange termijn. Dat geld is niet bedoeld om op de bank te laten staan.” Het grootste deel van het vermogen zit in het private deel en primair onderwijs. Van Oppens: ,,Dat is behoorlijk lastig. Op het VO is recentelijk juist radicaal bezuinigd. Voor het DBC is het ook lastig om te zien dat de SKOV een bak geld heeft en dat we daar als DBC geen gebruik van mogen maken om personele keuzes uit te stellen.” Schoorl: ,,Dat is ook tegenstrijdig.” Prins: ,,Het is fijn dat het vermogen er is, maar elke school moet zelf zwarte cijfers kunnen schrijven en dat vermogen moet in de komende jaren in een aantal zaken gaan zitten ten behoeve van het onderwijs, het moet niet worden ingezet om scholen met te kleine klassen in stand te houden. Dan wordt het eigen vermogen immers snel gereduceerd omdat onvermijdelijke keuzes uitgesteld worden. Maar, het is natuurlijk pijnlijk als basisscholen moeten fuseren en de reorganisatie in het VO is ook pijnlijk.” Schoorl: ,,Omdat je soms afscheid moet nemen van collega’s.” Prins: ,,Dat zorgde voor moeilijke gesprekken, maar die moet je – met het oog op de toekomst – niet uit de weg gaan. Zoiets zwaars kun je niet meer met een pennenstreek doen. Ik ben blij dat heeft het huidige bestuur dat ook niet heeft gedaan, het is een gezamenlijk proces geweest, met veel input van de besturen, directeuren, ouders en leerkrachten.”

Een punt van kritiek van menig ouder was tijdens coronatijd de hoeveelheid uitgevallen lessen, dat niet kon worden ondervangen. Van Oppens: ,,Vele leerlingen en docenten werden ziek, maar ook het online en hybride lesgeven vergde veel van zowel de leerlingen als de docenten. Nog steeds zijn de gevolgen hiervan merkbaar.”

,,En waar men bij het primair onderwijs veel processen rondom de leerlingenkrimp in de afrondende fase heeft, zit dat voor ons in de opstartende fase. Als VO hebben we geen andere scholen om mee te overleggen en we zijn afhankelijk van met welke school connecties worden gelegd en afspraken worden gemaakt. Daar krijgen we ook ruimte voor, om te zorgen dat we goed geschoold raken en er zijn allerlei plekken waar je informatie vandaan kunt halen. Daarmee kunnen we in overleg gaan en tevens zorgen dat we juridisch goed worden voorgelicht. We moeten ons advies- en instemmingsrecht heel serieus nemen. De winst is te halen in het goed communiceren en elkaar te betrekken.”

,,Duidelijk is dat er een nieuwe tijd is aangebroken: leerlingenkrimp, lerarentekort, nasleep van de coronapandemie, de rol van de (social) media, om maar een paar grote uitdagingen te noemen. Voor ons ligt de taak het goede te behouden, dat houdt in: toegankelijk en veelzijdig basis- en voortgezet onderwijs binnen de Volendamse gemeenschap en hierin alle afwegingen te bekijken om dit mogelijk te maken met middelen die er zijn. Dat kun je niet alleen, je ontkomt niet aan samenwerking. Daarbij is De Triade het meest voor de hand liggend.” Vlak voor de jaarwisseling kondigde wethouder Tuijp de komst van ‘een Techniekhavo’ aan. ,,Helemaal afgerond is dat nog niet”, zegt Hans Schoorl, ,,maar het is mooi dat hij enthousiast is. Dat zijn wij ook. De blik is hier weer naar voren gericht, we bouwen aan de toekomst, met behoud van het goede.”

 

Op de foto:

– Marijke van Oppens (rechts) is DBC-docent Kunst en CKV (Culturele Kunstzinnige Vorming), Post Academische Onderwijs en Techniek en Onderzoek. Zij is voorzitter van de MR, alsmede voorzitter van Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (VO), welke voor de helft uit docenten en de andere helft uit ouders en leerlingen bestaat.

– Hans Schoorl (midden) is sinds april 2021 voorzitter van de Raad van Toezicht, daarvoor was hij sinds 2016 lid en vanaf medio 2019 voorzitter van het bestuur van de SKOV. In het dagelijks leven is hij programma-/projectmanager aan de Vrije Universiteit van Amsterdam.

– Arian Prins (links) is voorzitter van de GMR van het Primair Onderwijs. Iedere basisschool heeft een Medezeggenschapsraad met leerkrachten en ouders, die ieder een ouder en een leerkracht naar de GMR, de medezeggenschapsraad op bovenschools niveau, afvaardigen. In het dagelijks leven is hij Hoofd Informatisering en Automatisering aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten.

John Buijs: van drugsverslaafde naar dierenheld in docu

Iets meer dan een jaar geleden deed John Buijs zijn huiveringwekkende relaas in de Nivo. Op dat moment stond hij op de drempel van zijn volgende (herstel)fase in De Stam Verslavingszorg, na een jarenlangs drugsverslaving, waarmee hij zichzelf en zijn omgeving ongekend veel schade berokkende. Enkele weken geleden beleefde de dertiger zijn graduatie in de instelling in Den Haag. En ontving lovende woorden, recht uit het hart van de medebewoners (verslaafden in herstel) en stafleden. Over hoe onzeker hij binnenkwam, na enige tijd openging voor verandering en groei en er werd tevens gestrooid met complimenten over zijn nooit aflatende betrokken- en behulpzaamheid bij anderen. ‘Den Haag heeft er een topper bij’, klonk er tevens, waarmee werd gedoeld op het (vrijwilligers)werk dat hij vond bij de Dierenambulance van die stad. Hij werd daarbij gevolgd door camera’s en in juni is hij de hoofdrolspeler in de documentaire over het vijftigjarig bestaan van deze oudste dierenambulance van Nederland.

Door: Eddy Veerman

,,Mijn hele mindset is veranderd in deze twee jaar in De Stam”, zegt John. Als een bijna vergaan hoopje mens kwam hij binnen in de Haagse instelling, voor zijn laatste levenskans. Hij werd er ‘opnieuw geboren’, zo omschreef hij vorig jaar al zijn reis binnen de therapeutische gemeenschap. ,,Twee jaar in Den Haag lijkt een lang en zwaar programma, maar in fase drie, na zo’n tien maanden, ga je vrijwilligerswerk zoeken en krijg je meer vrije tijd, om tijdens het nazorgtraject weer je weg in de maatschappij te vinden”, zegt John nu.

‘Waar ik nu sta, ik had nooit verwacht daar te kunnen staan’

De Volendammer was altijd al een dierenvriend. ,,Maar dieren hebben geen dokter, dacht ik wel eens. De dierenambulance, die zag je wel eens voorbij rijden, maar daar sla je dan verder geen acht op. Eenmaal in De Stam ontmoette ik Janneke – zij had het hele proces daar al doorlopen – en zij droeg op dat moment een vestje van de dierenambulance. Ze zei dat het haar werk was. Ik raakte in gesprek en voelde aan alles: ‘dít is wel mooi, dít ga ik honderd procent zeker doen. Maar ik moest eerst nog door de herstelfases heen. Toen dat lukte en ik voor de eerste keer als vrijwilliger mee mocht, dat was nóg mooier dan het beeld dat ik in mijn hoofd had. En dat is het nog steeds. Ik ben er kennelijk voor geboren, zie het niet als mijn werk, maar als levensstijl.”

Dat kwam ook naar voren tijdens zijn recente graduatie. ,,Lange tijd vluchtte ik voor wie ik was – ook het gay zijn – en drugs hielp me daarbij. En dan zit je daar na twee jaar bij De Stam, omringd door mensen die hele speciale woorden over jou zeggen, dat ze trots op je zijn. Dat was héél bijzonder. Ik had bij die graduatie familie en vrienden om me heen, het was een hele speciale dag. Mijn mindset is sinds de opname daar veranderd, dat heb ik die middag ook verteld aan de andere bewoners. Al voel je je wanhopig en al zie je geen uitweg, je moet in het proces dat je doormaakt geloven. Waar ik nu sta, ik had nooit verwacht daar te kunnen staan. Ik heb mezelf leren kennen, een andere kijk op het leven ontdekt en ik ken mijn valkuilen en kwaliteiten. Je doet het in een gemeenschap als De Stam vooral met elkaar, met de andere cliënten kun je hecht broederschap vormen.”

Met één van hen heeft hij een huis betrokken aan de rand van Rijswijk. ,,Een megamooie locatie, Koen en ik hebben er ieder een eigen woonkamer. In de loop der tijd heb ik zoveel mooie mensen ontmoet. Twee jaar geleden zat ik in mijn verslaving, nu ben ik nuchter en heb tijd tekort. Over drie maanden ben ik uit mijn schulden vandaan, heb ik de taakstraffen in binnen- en buitenland uitgezeten en sta ik helemaal in het leven. Ik ga op tijd naar bed en sta vroeg op om leuke dingen te gaan doen, ik ervaar het pure leven weer. En de dierenambulance, dat is mijn passie, Onlangs heb ik het certificaat behaald om als zeehondenwachter te kunnen fungeren. Laatst hebben we er een kunnen redden, dat is zó bijzonder.”

Het haalde de kranten en nieuwszenders. Zoals John enige tijd gevolgd is voor een documentaire over de Haagse dierenambulance, die een halve eeuw oud is. ,,Die docu wordt in juni tijdens het Filmfestival van Utrecht vertoond. Den Haag is met haar ambulances en eigen dierenhospitaal en pension een pionier wereldwijd. En regelmatig rijd ik met Janneke samen op de ‘ambu’. Je maakt van alles mee. Zo werden we laatst getipt over een dagenlang mauwende poes. Achteraf gezien bleek die elders in de stad al weken vermist. Die poes was zo lief en toen we het dier bij de eigenaar brachten, was die in tranen, omdat die dacht dat ze al overreden was. En hoe het diertje reageerde toen ze het baasje zag, zó bijzonder. Maar soms moet je een eigenaar op de hoogste stellen van iets verdrietigs, dat hoort er ook bij. Het is zo divers. Van de week hebben we samen met de brandweer een kat uit de boom op twaalf meter hoogte gered. Toen we het dier te pakken hadden, volgde er applaus van alle mensen die beneden stonden en de eigenaar moest huilen. Een andere keer ben je bij de ambassade, of bij een drugslab met narcoticahonden, moet de snelweg worden afgezet na een aanrijding met een dier.”

John is de hoofdpersoon in de docu. ,,Het is uniek dat je een kans krijgt om het dierenwelzijn te verbeteren. Met zo’n docu en via het inzetten van social media laten we de stad en het land zien waar we mee bezig zijn.” De makers van de docu hebben een crowdfunding opgezet, in de hoop op donaties om het proces te kunnen voltooien. ,,Alle beetjes helpen”, besluit John. Bijgaand de url met de trailer: tinyurl.com/johnbuijs

‘Engeltje op mijn schouder…’

Edwin Sier kan het door een wonder nog navertellen dat hij bij overval door zeven kogels werd geraakt

‘Leef je nág?’, vraagt een dorpsgenoot, als hij Edwin Sier (53) voor het eerst na al die tijd weer ziet. Een in Volendam veelgehoorde uitspraak, die in het geval van Edwin een diepere betekenis heeft. Want dat hij nog onder ons is, is een mirakel. Twee jaar geleden, op woensdag 23 september, werd hij als bedrijfsleider van Sierbestrating Jonk bij het sluiten van het Almeerse filiaal overvallen en beschoten. De Volendammer zakte in elkaar. Wat hij niet wist – maar later uit de beelden bleek – was dat de overvaller daarna boven hem stond en op hem richtte. ,,Hij wilde het afmaken…” Edwin had geluk. Het pistool was leeg. Hij dreigde alsnog dood te bloeden, maar had een engelbewaarder in zijn buurt. De vrouw die aan de overkant onder schot werd gehouden – om haar auto af te geven – bleek in het dagelijks leven ambulancebroeder. ,,Zij heeft mijn leven gered. Anders had ik het niet kunnen navertellen.” De dader werd onlangs in Hoger Beroep veroordeeld tot veertien jaar gevangenisstraf. Edwin belandde ondertussen alsnog in de hel. ,,Een tijd lang zag ik het leven niet meer zitten”, vertelt hij emotioneel.

Door: Eddy Veerman

Regelmatig worden zijn ogen vochtig en trilt zijn stemgeluid. ,,Ik heb het er nog steeds erg moeilijk mee. Je leven wordt verwoest. En dat van mijn gezin. Er wordt zoveel van je afgenomen, geestelijk, lichamelijk en financieel. Ik heb een leven vóór en een leven na die ene dag.” Op dat moment werkte hij al achttien jaar in Almere. ,,In 2004 begon ik als bedrijfsleider, destijds heb ik het samen met John Veerman (kadij) opgebouwd, vanaf de grond, tot de grootste winkel van Jonk. Toen John elders ging werken, ben ik alleen verder gegaan. Ik maakte soms weken van zeventig uur, maar genoot ook van wat er mogelijk was. Skiën, een wandelingetje maken, uiteten, tot die zomer gaf ik nog training aan de jeugd bij de RKAV.”
,,Voorafgaand aan die bewuste dag had ik vijf dagen vrijaf, want mijn vrouw ging met vriendinnen naar Italië en ik kon dan voor de kinderen zorgen. Toen ik die woensdag naar het werk ging, wist ik dat het even aanpoten was om alles op de rit te krijgen én dat ik aan het eind van de dag voor vijf dagen ‘kas’ bij me zou hebben. Normaal gesproken stort ik elk einde van de dag. Die dag was Vince Kemper ook mee. Er was iemand vrijaf en Vince ging dan altijd mee naar ons filiaal. En als ik hem mee had, dan waren we altijd later daar of later thuis”, lacht Edwin.
,,Het was druk als altijd, dus de dag vloog voorbij. Ondertussen was een man – een hesje dragend alsof hij van de gemeente was – buiten de poort bezig met een bladblazer. Daar sloeg ik geen acht op. Om vijf uur gingen we altijd samen weg. Twee andere collega’s pakten hun fiets, ik sloot alles af en Vince liep alvast naar onze auto. In mijn koffertje zaten mijn broodtrommel en al het geld. De man met het hesje kwam opeens aanrennen, op ons af. Hij schoot daarbij ook twee keer. Vince rende weg naar het bedrijf van de buren en is daar in een kastje gaan zitten. De man kwam op mij af. Ik dacht nog van een alarmpistool, maar hij raakte met die twee schoten wel de tank van de auto. ‘Je geld, je geld…’ schreeuwde hij. Hij trok de koffer uit mijn handen. Ik was verbouwereerd. En waar je altijd zegt dat je in zo’n geval het geld meteen overgeeft en niks doet, besloot ik als reactie om achter hem aan te gaan. Je hebt de modus van flight (vluchten), freeze (bevriezen) of attack. Je denkt niet echt na, je doet. En ik deed het laatste: aanvallen. Je verwacht toch nooit dat hij echt op jou gaat schieten. In zo’n wereld leven wij hier niet…”

‘Je verwacht toch nooit dat hij echt op jou gaat schieten. In zo’n wereld leven wij hier niet…’

,,Na tien meter had ik ‘m bijna te pakken, maar hij draaide zich om en schoot in de grond. Ik sprong op… Waarom ik vervolgens bleef doorlopen, dat weet ik zelf ook niet. Tijdens die seconden en dat hij omdraaide, heb ik hem in zijn ogen gekeken. Hij had een aparte blik, het was een blanke man, met een straattaal-dialect. Hij schoot weer. Op mij. En raakte me zeven keer, waarvan twee keer een schampschot in mijn bovenbeen, één kogel in mijn arm en drie kogels van negen millimeter in mijn onderbeen, waardoor achteraf mijn kuitbeen gebroken en verbrijzeld was. Eén kogel schoot door mijn lies en heup, en kwam er bij mijn achterwerk weer uit.”
,,Ik zakte in elkaar. En zag overal bloed, op sommige plekken spoot het er uit, op andere plekken liep het er uit. Ik dacht dat de overvaller weg was. Bleek uit de beelden dat hij om de auto was gelopen en boven me was gaan staan. Je ziet dat hij twee keer schiet, maar ik kan me zelf niet herinneren of ik daar nog ben geraakt. Waarschijnlijk was toen toch het pistool leeg. Vervolgens rende hij naar zijn fiets, dat leek wel een slapstick-film. Want hij stapte op die fiets met in zijn handen en onder zijn armen een pistool, de bladblazer, mijn trommel en een boodschappentas. Dat lukte niet. Hij bedreigde een vrouw aan de overkant, maar haar auto stond in garage. Vervolgens richtte hij zijn pistool op een glazenwasser, om in diens auto te stappen en weg te rijden. Zonder het geld.”
,,Intussen hadden buren de politie gealarmeerd en de vrouw die aan de overkant was bedreigd, Marion, kwam meteen naar me toe gerend. Bleek dat zij een ambulanceverpleegkundige was. Toen de politie arriveerde, vroeg zij de agenten om een tourniquet (knelverband, red.), dat sinds enige tijd als uitrusting verplicht was in die auto’s. Het lukte haar om de tourniquet aan te leggen in mijn lies, om zo de slagaderlijke bloeding te stelpen. Zij stuurde ondertussen iedereen aan. Omstanders drukten de kogelgaten in m’n been dicht, anderen moesten tegen me blijven praten om me bij kennis te houden. Ik was ook steeds bij bewustzijn, maar verging van de pijn in één been.”

Naar het licht
,,In de ambulance kreeg ik iets toegediend. Dat was heel apart, ik zweefde voor mijn gevoel in een tunnel. Dít is dus waar mensen het over hebben als ze een bijna dood-ervaring hebben of naar het licht gaan. ‘Dus ik ben nu dood’, dacht ik. Maar die tunnel was wel ‘verdommes’ lang. Opeens kwam ik bij. En raakte in paniek. Hoorde ik de vraag of ze nog eens het verdovingsmiddel ketamine konden toedienen. Dus toen wist ik dat ik aan het hallucineren was. Daarna was ik juist onrustig en… de volgende morgen werd ik wakker in het ziekenhuis…”

‘Gelukkig had ik nog het besef dat mijn gezin me meer waard was. En draaide ik om…’

,,Toen ik mijn ogen opendeed, dacht ik wel: ik ben er nog. Vervolgens was het eerste dat ik deed, het omhoog tillen van de deken, om te kijken of mijn been er nog aan zat. Die was zo gehavend door de kogels, die moest er wel af zijn. Maar ik zag dat-ie er nog aan zat. En ik kon m’n tenen bewegen… Er zat nog gevoel in…”
,,De verpleegster haalde de dokter en die gaf meteen aan dat het been er aan zou blijven. Ik was opgelucht. ’s Middags kwam de dokter nog eens, samen met twee collega’s. ‘Je bent een project hier’, zei hij. ‘Want normaal gesproken overleven mensen dit niet. Je hebt zoveel geluk gehad. Dat er niets vitaals is geraakt en dat er meteen ingegrepen is bij hetgeen wat wel geraakt is’. Ik heb een engeltje op mijn schouder gehad”, knikt Edwin. ,,En ik heb Marion ook gebeld vanuit mijn ziekenhuisbed. Dat was een heftig gesprek. Zij ging niet meer uit mijn gedachte.”
,,En dat moment dat ik wakker werd en mijn vrouw aan mijn bed zat, dan voel je je écht gelukkig.” Ook al lag hij behoorlijk in de kreukels. ,,Ik heb urenlang op de operatietafel gelegen. En nadien voelde ik nog wat. Bleek dat er nog een kogel in mijn arm zat. Die is meteen verwijderd.” De eerste dagen mocht ik – behalve mijn vrouw en kinderen – geen bezoek ontvangen vanwege de coronaregels. Na tien dagen in isolatie vroeg ik of ze me alsjeblieft de gang op wilden rijden, dan probeerde ik zelf wel een praatje aan te knopen met de verplegers en artsen die daar op en neer liepen. Je wordt gek anders.”
Ondertussen was er ook contact met zijn werkmaatje. ,,Vince heeft ook verschrikkelijke momenten beleefd. Hij hoorde zoveel schoten, hij dacht dat ik dood was. Pas toen we elkaar een tijd later spraken, zei hij dat hij zich nog schuldig voelde, omdat hij me niet was komen helpen.” De ogen worden waterig en bibberend komen de woorden ,,Dat was nooit in mijn hoofd opgekomen. Ik snap zijn reactie helemaal. Wij zijn daarna vrienden geworden. Elke twee weken drinken we samen een biertje. Dat heb ik er gelukkig wél aan over gehouden.”
Zoals hij bij thuiskomst ook een huis vol aan ‘beterschapswensen’ aantrof. ,,Kaarten, cadeaus, van de vreemdste mensen. Er kwam een jongen aan de deur, die ik jaren eerder had getraind. Hij vond het zo erg wat er was gebeurd en kwam verse vis brengen met z’n moeder. Dat was zó bijzonder, alle gebaren waren zo bijzonder. Dan beteken je dus iets voor mensen.”
Hij was blij om thuis te zijn, maar leefde in die zin gescheiden van de rest, dat hij in de huiskamer moest slapen. ,,Ik kon niet naar boven, moest opnieuw leren lopen. Voor de revalidatie werd ik gekoppeld aan fysiotherapeut Peter Tol en met hem had ik meteen een klik. Ik had zóveel steun aan hem.”
Ondanks de liefde en zorg van de mensen om hem heen – ,,ik ben bijvoorbeeld ook door diverse mensen in een rolstoel rondgereden om een luchtje te scheppen” – begonnen zijn beperkingen echter aan hem te knagen en verloor Edwin gaandeweg de moed, de hoop en het uitzicht op perspectief. Hij valt even stil. ,,Continue waren er tegenslagen, de pijn, het niet kunnen slapen… niet meer het leven hebben dat je had. Wij hadden het op de rit, dat het dan opeens naar de kloten wordt geholpen. Ik heb veel gehuild. Wist niet dat een mens zoveel tranen had. Voorheen jankte ik nooit. Ik had veel verdriet om wat ons gezin was aangedaan. Alles was tot dan vanzelfsprekend, ik werkte hard, we konden ons van alles veroorloven. Nu moest mijn vrouw stoppen met werken, zodat ze mij kon verzorgen. De kinderen hadden een andere vader. Daar voel je je dan schuldig over. Alsof je je gezin tekort doet. Daar had ik het erg moeilijk mee”, zegt hij zachtjes.
,,Een tijd lang heb ik uit het leven willen stappen. Ik had een scootmobiel te leen, om tenminste onder de mensen te komen. Reed ik op een gegeven moment naar een plek om er eind aan te maken… Gelukkig had ik nog het besef dat mijn gezin me meer waard was. En draaide ik om…”

Eigenwijs
,,Ik kon er thuis niet goed over praten. Had, terwijl ik beneden sliep, een keer een nachtmerrie en droomde dat hij aan m’n bed stond. Om op me te schieten. Het was zo écht, ik raakte volledig in paniek, dus ik schreeuwde iedereen, die boven lag te slapen, wakker. Eigenlijk wilde ik niet over die ene dag praten. Zo eigenwijs als een Volendammer kan zijn. Kwam er een keer iemand langs en die zei dat het wel goed was om EMDR-therapie te gaan doen. Ik geloofde daar niet in. Maar maakte toch een afspraak bij psychologe Ina Tol. En dat luchtte op, het werkte erg goed bij mij. Het trauma was te groot om helemaal weg te halen, maar het belangrijkste was dat ik er over kon praten en dat gaat beter. De gebeurtenis zit inmiddels in een ander gedeelte van mijn geheugen. Met het gezin hebben we er daarna ook veel over gepraat, hoewel onze zoons het nog steeds moeilijk vinden. Ze werden overal bij betrokken, maar bij de rechtszaak wilden ze dat niet.”
,,Laatst kwam onze jongste met zijn vrienden bij ons thuis en vroegen die jongens of ze wat vragen mochten stellen. Dat zijn wel bijzondere gesprekken. Dan geef je ze een stukje bewustwording mee. Ze zitten in een leeftijd, waarbij je je als ouder wel eens zorgen maakt. Bijvoorbeeld dat ze te maken krijgen met drugs. Ik heb gezegd dat ze het zo moeten zien, dat wanneer ze drugs kopen, ze daarmee dit soort mensen – de man die mij overviel en neerschoot was verslaafd aan drugs – faciliteren.”

Tijdens de verwerking en de revalidatie speelde zoals gezegd ook de rechtszaak. ,,Je komt in een heel andere wereld terecht. Een familierechercheur, Slachtofferhulp, wat die instantie allemaal heeft gedaan, dat was perfect geregeld. Ik wilde zelf overal betrokken worden en tijdens de rechtszaak maakte ik ook gebruik van mijn spreekrecht. Dat viel niet mee. Ik moest daarna ook worden afgevoerd, was helemaal naar de kloten, zo emotioneel. Ik heb verteld wat ik niet meer kon. En dat ik het leven niet meer zag zitten. Dat heb ik een tijdje verborgen gehouden voor mijn vrouw, tot ik voor de rechtszaak die brief moest schrijven. Vroeg ze of zij het ook mocht lezen. ‘Dan moet ik je eerst iets vertellen….’, zei ik. Dat was heftig… Dan ben je samen erg emotioneel. Mijn vrouw is echt een topper, wat zij allemaal voor mij heeft gedaan, dat is écht bijzonder. Zij is de wereld voor mij. Terwijl zij het heel moeilijk had. Eerst horen dat je man is neergeschoten en op de operatietafel ligt. Vervolgens overleefde ik het, maar was ik daarna niet altijd de leukste thuis. Af en toe word je zó boos, word je kortaf. We zijn ook met z’n tweeën bij Ina geweest, dat luchtte op.”

‘De uitspraak betekent een soort van afsluiting voor mij. Hij komt niet meer terug in de maatschappij’

,,Langzaam maar zeker kwam ik weer op de goede weg. En dat had ik echt niet gedacht toen ik daar zo lag. Peter heeft me er ook bovenop geholpen, hij zorgde dat ik mijn grenzen op de goede manier verlegde. Wat betreft de trap op komen, dat begon met één treetje en dan weer terug, twee treetjes… Die eerste keer dat ik bovenaan de trap stond, was het alsof ik Wimbledon had gewonnen. Daar gingen wel maanden overheen.”
,,Van het thuis zitten werd ik gek, dus heb ik Sierbestrating Jonk gebeld, om te beginnen met een paar uurtjes op kantoor. Even een frisse neus halen, even onder de mensen zijn. Dat werd afgeraden door de arts, maar in huis series zitten kijken, daar werd ik niet gelukkig van. Ben ik achteraf gezien te snel aan het werk gegaan. En ging teveel werk naar me toe trekken en daar ging ik dan ’s nachts in bed ook mee aan de slag. Da’s een beetje het aard van het beestje”, knipoogt Edwin.

,,Ik ben bewust bij een ander filiaal weer hele weken gaan werken, in Schagen. Daar is een wereld voor me open gegaan, daar zijn zoveel leuke mensen. In Almere zijn die er ook, maar veel meer mensen van een ander type. Ik kom niet meer in Almere, ook al speelt mijn zoon daar een toernooi, dan ga ik niet heen. Ik heb geen vertrouwen in de mensen daar.”

,,In Schagen heb ik het ook wel eens, dat als er in het filiaal mensen met een bepaalde uitstraling binnen komen, dan ben ik alert. Bepaalde dingen roepen sowieso meteen emotie op, ik denk niet dat dat ooit slijt. Over die dag zelf kan ik wel praten, maar over de gevolgen voor mijn vrouw, ons gezin, dat brengt emoties met zich mee. Ik revalideer nog twee middagen in de week. Kan weer wandelen, maximaal vijf, zes kilometer. Eén hand doet niks, die is gevoelloos. Ze hebben zenuwen uit mijn kuit gehaald, maar die groeien niet aan. Dat is echt mijn beperking. Onlangs is in het LUMC van Leiden gezegd dat ze niks meer kunnen betekenen. Het is niet anders. Ik kan er mee leven. Het had immers slechter gekund. In mijn been zit nog een pen met de nodige schroeven, om het bij elkaar te houden. Het geeft gelukkig niet zoveel pijn meer. En in mei van dit jaar heeft dokter Pasdeloup nog een scherf van een kogel verwijderd, daar had ik last van.”
Onlangs kwam de uitspraak van het Hoger Beroep in Leeuwarden. ,,De dader kwam niet opdagen, anders was ik wel gegaan. Ik werd thuis door de advocaat op de hoogte gesteld. Het was poging tot moord en hij heeft veertien jaar gevangenisstraf gekregen, met TBS en in beperking. Ik was uiteraard opgelucht, blij met de uitspraak. En blij met een beetje genoegdoening, in de vorm van een schadevergoeding. En het betekent een soort van afsluiting voor mij. Hij komt niet meer terug in de maatschappij.”

,,Zelf kan ik nu veel meer waarderen. Voorheen zaten we in de sneltrein, ook al genoten we toen ook van het leven. Maar dat was anders. Bepaalde dingen kunnen nooit meer, maar we plukken de dag. Voordat je het weet, loopt het anders. Ik nam nooit de tijd voor boeken, maar één van mijn maten – Klaas Veerman – kwam met een boek over hoe je dingen in het leven anders kunt doen, zodat dat het leven leuker maakt. Een bijzonder boek, maar het heeft wel tot veel bewustwording geleid.”
,,Mijn fysio Peter zegt altijd ‘waar zitten we op, Ed?’ Ik kan nu zeggen dat het een 8 is. Maar het is vaak genoeg een 3 geweest, of zelfs een 1. Hij kon altijd meteen bij binnenkomst zien hoe ik me voelde. En ik kan goed met hem praten. Dat hoop ik binnenkort ook te doen met de vrouw die mijn leven heeft gered. Marion en ik gaan elkaar binnenkort ontmoeten. Zij heeft iets ernstigs meegemaakt en daardoor kwam het er nog niet van.” Hij is haar dankbaar voor het leven. ,,Als ik haar zie, ga ik haar stijf vasthouden. Dankzij haar ben ik hier nog. Zoals ik iedereen, die ons in deze moeilijke tijden heeft bijgestaan, uit de grond van mijn hart wil bedanken.”

Het hart huilt, om Jim

‘Zo’n lieve jongen’, ‘altijd spontaan’, ‘nog nooit iemand kwaad gedaan’, ‘een jongen van goud’, ‘jij bracht altijd blijdschap in de klas…’ Een bloemlezing van wat leerlingen van het Don Bosco College aan het papier hebben toevertrouwd in de daarvoor ingerichte stilteplek. ‘Opeens ben je weg…’ ‘dit verdien jij niet’. Talrijke generatiegenoten van Jim Schilder hebben de moed verzameld om woorden te geven aan hun gevoelens (foto onder). 

Door: Eddy Veerman

Zo jong nog, maar overal waar hij was, zorgde hij voor verlichting. Zonder daarvoor op de voorgrond te treden. Jim Schilder (15) was zichzelf: puur, innemend en ontwapenend. Zaterdagnacht was hij echter op het verkeerde moment op de verkeerde plaats. Op de fiets stak hij over en werd geschept door een taxi. Door de impact overleefde hij de klap niet. Het dorp voelt mee – intens – met hen die met immens verdriet achterblijven.
Het ongeval had nota bene plaats op een voor hem zo bekende plek: de Heideweg, tussen de Bowling en het Don Bosco College in. De school waar hij als vierdeklasser doordeweeks te vinden was. Zondag bood het DBC haar leerlingen en leerkrachten de gelegenheid om samen te komen, te praten, te huilen. ,,Op de andere dagen is het rooster ook aangepast. Maandag werd een minuut stilte gehouden door alle docenten en mentoren. De sfeer was bedrukt in de school. We geven leerlingen alle ruimte om dit samen te verwerken”, zegt Saray Roos van het DBC. Ook bij de RKAV zochten teamgenoten, trainers en ouders zondag troost bij elkaar. Jim keepte in de zaal in de JO17-3 en op het veld bij de JO16-1.
De RKAV heeft alle zaal- en veldwedstrijden voor komend weekeinde geschrapt en in de kantine een speciaal stilteplekje met foto, kaars en condoleanceregister ingericht. De jeugd van FC Volendam, waarvan Jim supporter was, speelt zaterdag, op de dag van de begrafenis, met rouwbanden om. Nabij de plaats van het ongeluk is ook een herdenkingsplek ontstaan (foto boven), jongeren en ouderen hebben daar bloemen, knuffels, keepershandschoenen en een bal gelegd.