Uitvaartverzorgers leveren ondanks maatregelen waardig afscheid
Nabestaanden van een overledene in tijdens van verdriet een hart onder de riem steken door middel van een ferme handdruk of een knuffel. Fysiek contact bij het condoleren, het is onderdeel van het ritueel waarbij men op een waardige, respectvolle manier afscheid neemt. Maar zelfs dát moet worden ingeperkt tijdens de coronacrisis. Geer Schokker van Nicodemus Uitvaartverzorging en Sylvia van Leeuwen van de Vrouwen van Sereen vertellen welke maatregelen genomen zijn om ondanks de 1,5 meter-afstand regel toch een waardig afscheid te realiseren.
Door Kevin Mooijer
,,Sinds de invoering van de maatregelen in Nederland is er ook voor ons een hoop veranderd”, begint de Volendamse. ,,Tijdens de eerste week werd het aantal begrafenisbezoekers in de kerk beperkt tot honderd personen. Een week later werden de maatregelen door de overheid aangescherpt en is ook het aantal begrafenisbezoekers teruggedraaid naar dertig personen. Ondanks dat we in deze vreemde tijd het liefst nog minder bezoekers hanteren, hebben we in de kerk gelukkig wel de mogelijkheid om de mensen te verspreiden.”
‘We zijn ons
ervan bewust dat
we een uitvaart
niet over kunnen
doen na de crisis,
dus we moeten er
met deze beperkte
mogelijkheden
het mooiste
van maken’
Wie een rondje door Volendam loopt, merkt dat er een andere sfeer hangt dan voor de oplegde maatregelen vanuit de overheid. Datzelfde geldt voor de sfeer tijdens uitvaarten. ,,Wij hebben momenteel twee prioriteiten. Ten eerste de gezondheid van de bezoekers en onze medewerkers en ten tweede het verzorgen van een waardig afscheid voor de overledene”, aldus Geer. ,,We doen er alles aan om deze prioriteiten te handhaven en ondanks de maatregelen die we hebben getroffen, is dat tot dusver steeds goed gekomen. Los van feit dat het aantal bezoekers van een begrafenis niet hoger dan dertig personen mag zijn, hebben we met meerdere aanpassingen te maken. Zo is het geliefde kerkkoor tijdelijk gestopt, waardoor men zelf muziek moet verzorgen. Het is jammer, maar noodzakelijk.”
Ook bij het condoleren zijn uitvaartverzorgers genoodzaakt te improviseren. ,,Wij zijn als mensen zijn natuurlijk gewend om een hand te geven bij het condoleren, maar dat is al weken niet meer verantwoord. Veel mensen kiezen er daarom voor om een kaartje te sturen in plaats van fysiek te komen condoleren.” Uiteraard zijn er altijd mensen die toch komen condoleren. ,,Wanneer het condoleren bij ons in de aula of in de familiekamer plaatsvindt, zorgen we dat er iemand bij de deur staat die controle houdt over hoeveel mensen er tegelijkertijd binnen zijn. We houden dit zo beperkt mogelijk. In onze familiekamer is het zo dat er aan beide zijden deuren zijn, waardoor men niet vlak langs elkaar hoeft te lopen.”
‘Ik sta versteld
van de veerkracht
die mensen
tonen in deze
bijzondere tijd’
[ads id=66]
Als mensen ervoor kiezen om de overledene thuis op te baren moet een alternatieve oplossing worden gevonden. ,,Vorige week hebben we iemand in de huiskamer voor het raam opgebaard. De bezoekers werden op de achterstraat ontvangen, waar gelegenheid was om te condoleren en door het glas de mogelijkheid was om een laatste eer aan de overledene te bewijzen.”
Niet alleen de familie, vrienden en kennissen van de overledenen worden in bescherming genomen tegen het besmettelijke virus, maar ook de medewerkers van uitvaartverzorgers zijn niet immuun. ,,We proberen te achterhalen of de overledene of een partner of huisgenoot klachten had of hebben die overeen komen met de welbekende COVID-19 klachten. Maar ook als die klachten niet geconstateerd zijn, gaan we heel voorzichtig te werk. We dragen voor onze eigen veiligheid een volledig beschermend pak wanneer we de overledene komen ophalen en verzorgen, we vragen of de familie met niet meer dan twee mensen tegelijk aanwezig kan zijn wanneer we de eerste keer langskomen en we houden gepaste afstand tijdens alle besprekingen met de familie. We hebben inmiddels twaalf uitvaarten achter de rug op deze manier en we kunnen stellen dat alle betrokken families begrip voor de situatie hebben. We zijn ons ervan bewust dat we een uitvaart niet over kunnen doen na de crisis, dus we moeten er met deze beperkte mogelijkheden het mooiste van maken. Gelukkig is dat tot dusver zeker gelukt.”
Noodgedwongen veranderingen
De nabestaanden van overledenen en de uitvaartspecialisten lijken er op dezelfde manier in te staat, voelt ook Sylvia van Leeuwen. ,,Het voelt op het moment niet goed om mensen te vragen naar je toe te komen. We worden vanuit de overheid geadviseerd binnen te blijven, dus mensen hebben er begrip voor.” De pandemie brengt veel noodgedwongen veranderingen met zich mee. ,,Ik sta versteld van de veerkracht die mensen tonen in deze bijzondere tijd. Ondanks dat fysieke contacten als handen schudden en de troostende arm om een schouder zijn weggevallen, is de sfeer tijdens uitvaarten heel indrukwekkend. Alle randzaken zoals bijvoorbeeld het kopje koffie met het plakje cake zijn er niet meer. Het draait nu puur en alleen om het afscheid van iemand die de nabestaanden lief is en dat kan heel aangrijpend zijn.”
,,We nemen veel maatregelen om zo veilig mogelijk te werk te kunnen gaan”, vertelt Sylvia. ,,De meeste rouw- en familiekamers zijn gesloten, de laatste verzorging wordt niet meer in woonhuizen uitgevoerd, maar in de uitvaartcentra en alle besprekingen met nabestaanden gebeuren met zo min mogelijk mensen en met gepaste afstand. Soms wordt alles zelfs telefonisch, via mail of FaceTime besproken.” Alles om besmettingsgevaar van het coronavirus te beperken. ,,Wanneer we een overleden persoon ophalen vragen we de familie zich even terug te trekken. We verblijven zo kort mogelijk in de woning omdat we simpelweg geen controle hebben over het aantal personen dat binnen kan vallen. In onze eigen verzorgingsruimte voeren we de laatste verzorging uit, waarna we de overledene weer naar de gewenste bestemming brengen.”
