Gevlucht, gescheiden en gedupeerd, maar Stella blijft dromen vanuit Volendam
n
n
Van huisvrouw in Syrië tot kok in Amsterdam
,,Als er iemand trouwde in het dorp, werd ik soms gevraagd om te koken”, herinnert Stella Elias (43) zich aan de tijd voordat ze haar geboorteland Syrië ontvluchtte. Een baan als kok zat er destijds echter niet in. ,,Als vrouw werken is in die regio niet vanzelfsprekend. Mannen regeren en denken daar anders dan de mannen hier.” Een jaar nadat de burgeroorlog in Syrië uitbrak, vluchtte Stella met haar man en drie dochters naar Nederland. Inmiddels is ze gescheiden en runt ze als alleenstaande moeder niet alleen eigen keuken, maar ook die van een Turks restaurant in Amsterdam. ,,Het is druk, maar ik mag meerdere dagen per week mooie en heerlijke gerechten maken. Ik heb van mijn hobby mijn werk gemaakt en dat is voor mij alles waard.”
Door Kevin Mooijer
[ads id=66]
Opgroeiend in een Syrisch dorp, kreeg Stella van huis uit mee om als vrouw thuis te blijven en voor de kinderen te zorgen. ,,In het gebied waar ik woonde mogen vrouwen niet zomaar werken”, begint Stella. ,,Het is een heel andere cultuur dan we hier in Nederland zien. Mannen dicteren er, als vrouw heb je daar weinig tegenin te brengen.” Als huisvrouw had Stella één grote passie: het koken van heerlijke gerechten. ,,In mijn dorp stond ik er bekend om lekker te kunnen koken. Als buren bijvoorbeeld een feest gaven, werd ik gevraagd om in de keuken te helpen. En dat deed ik natuurlijk met veel liefde. Niet alleen het koken van maaltijden, maar ook het maken decoratieve desserts werd een specialiteit van me. Bijvoorbeeld het snijden van fruit tot kleine kunstwerkjes is iets dat ik nog altijd heel graag doe.”
In 2012 vonden Stella en haar gezin de weg naar Nederland. Vanwege de vernietigende oorlog in Syrië besloten ze hun thuisland te ontvluchten, op zoek naar een veilige haven. ,,Aangekomen in Nederland hebben mijn man, mijn drie dochters en ik een half jaar in een asielzoekerscentrum gewoond. Na zes maanden kwam er een woning vrij in Volendam, daar wonen mijn dochters en ik tot op de dag van vandaag nog steeds. Mijn man heeft ons twee jaar geleden verlaten, sindsdien ben ik een alleenstaande moeder.”
‘Eigenlijk kennen
we nog steeds bijna
niemand, met
uitzondering van
een aantal buren’
Stella erkent dat ze in Volendam moeilijke tijden heeft gekend, en dat ze het zo nu en dan nog steeds moeilijk heeft. ,,Vooral die eerste fase was zwaar voor ons. Niet alleen de taalbarrière speelde daarin een rol, maar ook het feit dat Volendam een ‘dichte’ gemeenschap is. We kenden niemand. Eigenlijk kennen we nog steeds bijna niemand, met uitzondering van een aantal buren.”
Na de inburgeringscursus te hebben afgerond, bleef Stella malen over wat ze kon doen om zich meer thuis te voelen. ,,Ik wilde graag werken, het liefst in een restaurant, maar iedere keer als ik op een vacature reageerde kreeg ik te horen dat ik een diploma nodig had. En vanwege mijn achtergrond had ik geen diploma’s.” Stella zou iemand moeten vinden die haar een kans zou gunnen gebaseerd op haar ervaring en passie. ,,In 2014 werd ik als hulp-kok aangenomen bij Cedars, een hoog aangeschreven Libanees restaurant in Amsterdam. Het grote voordeel voor mij was dat de Libanese keuken veel overeenkomsten kent met de Syrische keuken. We gebruiken vaak dezelfde kruiden en ingrediënten. Na anderhalf jaar in de keuken bij Cedars te hebben gewerkt, werd ik gevraagd om voor de Turkse restaurantketen Meram te komen werken. Ze zouden me intern opleiden tot zelfstandig kok. Ik besloot op het aanbod in te gaan en begon niet veel later in het Osdorp-filiaal van Meram.”
In het nieuwe restaurant stortte Stella zich de eerste periode op het maken van desserts. ,,Ik was veel bezig met decoratieve desserts. Fruit snijden in de vorm van bloemen, met chocolade schrijven en tekenen, dat soort werk.” Ook thuis zette Stella geregeld heuse eetbare kunstwerkjes op tafel. ,,Om het bij te houden, maak ik ook thuis vaak nog decoratieve desserts”, lacht ze. ,,Mijn oudste dochter studeert in België voor mondhygiëniste en mijn jongste zit op het Don Bosco College, maar mijn middelste dochter deelt mijn kookpassie. Het is geweldig om zoiets met je kind te kunnen delen.”
Zware periode
Om zoveel mogelijk te leren, mocht Stella gedurende haar eerste jaar voor het Turkse restaurant een periode in de keuken van ieder filiaal meedraaien. ,,Binnen die tijd had ik alles over het menu, de kruiden, specerijen, sauzen en bereidingswijzen onder de knie gekregen. Daarna groeide ik door tot kok en mocht ik zelfstandig de restaurantkeuken runnen.” Zonder diploma’s en zonder de voertaal goed te beheersen, wist Stella het binnen een korte periode tot zelfstandig kok te schoppen. Het tekent haar discipline en talent. Maar na een aantal jaren als kok te hebben gewerkt, kreeg Stella’s carrière opeens een onverwachte wending. ,,Na ongeveer een half jaar als kok voor de nieuwe eigenaar van Meram Bos en Lommer te hebben gewerkt, bleek dat ze de vergunningen voor het restaurant niet op orde hadden. In februari 2020 werd het restaurant gesloten. Ondanks dat er geen ontslagen vielen, kwam ik toch thuis te zitten. En dat was niet het enige probleem. Ook scheidden mijn man en ik in diezelfde maand van elkaar. Alles kwam tegelijk. Dat was een zware periode.”
Als gevolg van de sluiting van het restaurant in Bos en Lommer raakte Stella ruim negen maanden uit haar werk, wat op zijn beurt weer voor nieuwe complicaties zorgde. ,,Het restaurant waar ik voor werkte was in september 2019 overgenomen door een nieuwe eigenaar. Het personeel mocht blijven, mijn vaste contract bleef dus gehandhaafd. Alleen vanaf het moment dat ik thuis kwam te zitten vanwege de vergunningsproblemen, kreeg ik geen salaris meer betaald. De nieuwe eigenaar verwees me door naar het UWV, maar zij gaven op hun beurt weer aan dat ik over een vast contract beschikte. Mijn werkgever was dus verplicht om mijn salaris gewoon uit te keren. Dat gebeurde helaas niet. Het liep zo hoog op, dat ik een advocaat in de arm heb genomen.” In de rechtszaal zou Stella uiteindelijk haar gelijk krijgen – haar werkgever was haar nog ruim negen maanden salaris verschuldigd – maar tot op de dag van vandaag heeft ze het nog altijd niet ontvangen. ,,Hartstikke vervelend dat dit zo is gelopen. Ik heb toch drie kinderen waar ik voor moet zorgen.
‘Ik droom ervan
om een klein
restaurantje te openen’
Nadat de coronamaatregelen weer enigszins versoepeld werden, ging Stella op zoek naar een nieuwe werkgever. ,,Ik heb drie dagen bij Van der Valk gewerkt. Eigenlijk merkte ik gelijk dat het moeilijk voor mij zou worden om daar te slagen. Begrijp me niet verkeerd, mijn collega’s waren heel lief en behulpzaam, maar ik had helemaal geen ervaring in de Nederlandse en Franse keuken. Ik zou alles opnieuw moeten leren en daarbij had ik enorm veel last van mijn schouders. Ik ben hartstikke klein en de gemiddelde professionele Nederlandse keuken is voor mij veel te hoog, waardoor ik bijna op ooghoogte stond te snijden.” Na drie dagen werd Stella gebeld door een chef bij Meram. ,,’We willen graag dat je bij ons in het restaurant als kok komt werken’, zei hij. Ik ben gelijk akkoord gegaan. In juni dit jaar ben ik begonnen bij Meram West in Amsterdam.”
Tegen alle verwachtingen in werd de Syrische Stella zelfstandig kok in professionele restaurants. Ze wordt zelfs ingezet om nieuwe koks op te leiden. ,,Ik vind het echt heel leuk om te doen. Ik heb van mijn hobby mijn werk gemaakt. Iedere dag sta ik in de keuken om met liefde heerlijke gerechten klaar te maken. Mijn specialiteiten zijn zalm, steak en natuurlijk de decoratieve desserts.” Stella heeft haar langgekoesterde droom gerealiseerd, maar stiekem sluimert er op de achtergrond een nóg grotere droom. Ze is van ver gekomen. Van een land waarin het onmogelijk is om als vrouw in een restaurant te werken, heeft Stella nu de droom om een eigen restaurant te openen. ,,Ik heb nog zeker geen concrete plannen, maar ik droom ervan om in de toekomst een klein restaurantje te openen. Om alles dat ik geleerd heb tot uiting te brengen in mijn eigen keuken, en dat aan mijn eigen gasten te laten proeven. Je moet natuurlijk mensen kennen en er komt een financieel plaatje bij kijken, dus of het ooit echt haalbaar wordt durf ik niet te zeggen. Maar wat ik wel zeker weet, is dat mensen het eten heerlijk zullen vinden.”
