Altijd oog voor voetballer én mens

Cees Keizer: ‘De voetbalwereld mis ik niet, wel het voetballeven’

Exact tien jaar geleden tekende de linkspoot als speler van het tweede een contract dat hem voor twee jaar aan Ajax verbond. Maar de knie speelt de Volendammer, die dan ook Fiscale Economie aan de Universiteit studeert, parten. Vitesse neemt hem over.
De foto’s van die zomeravond doen nóg pijn aan de ogen. Augustus 2007. Aad de Mos en zijn assistent bij Vitesse, Dick de Boer, zetten diens dorpsgenoot Cees Keizer voor het eerst in de basisopstelling, nadat hij een week eerder een sterke invalbeurt heeft gemaakt voor de Arnhemmers. Debuteren in een vol Gelredome, iedere voetballer droomt ervan. Die van Cees Keizer duurt welgeteld dertien minuten.
Trauma
Dan komt hij onzacht in aanraking met AZ-speler Kemy Agustien, blijft liggen en grijpt naar zijn knie. Het is mis. Wéér goed mis. Aanvankelijk lijkt de meniscus beschadigd, maar een kijkoperatie wijst daags later uit dat de voorste kruisband is afgescheurd. Iets wat sporadisch voorkomt. Een trauma.  
,,Als ik alles terugdraai, dan geeft dat een confrontatie. Het gekke is dat ik nooit ben bezig geweest met die rode draad, tot nu. Sinds ik weet dat het afgelopen is. Maar terugkijkend, denk ik wel: dat moment is van grote invloed geweest. Je krijgt het ‘wat als-verhaal’. Had ik dan langer in de eredivisie gespeeld? Maar ik besef ook dat een tijdje op dat niveau spelen niet alleen afhangt van een knieblessure. Het is ook een stuk kwaliteit. Niet in de zin dat ik geen goede voetballer was. Maar mentaal, da’s ook een belangrijk aspect. Ik ben een denker. En voetballers moeten in de uitvoering soms niet zoveel denken.”
,,Maar als je eerst je rechter en dan je linker kruisband in zo’n korte tijd afscheurt, in duel met diezelfde speler, dan ga je haast denken dat er sprake is van causaal verband. Op het moment dat ik hem een hand gaf, schoot dat ook even door me heen. Maar ik dacht en denk nog steeds dat het bizar toeval was. En dat ik me er in die fase ook niet door heb laten leiden. Je kunt denken: twee keer in zo’n korte tijd, dan kun je net zo goed het bijltje er bij neerleggen. Maar die wedstrijd, in dat volle stadion van Vitesse waar ook de familie bij was, tuurlijk, dan is dat een enorme klap als je dan zo snel moet uitvallen. Maar ik hield er ook het gevoel aan over van: dit is wel geweldig, op dit niveau voetballen met zoveel mensen in het stadion. De wedstrijdvoorbereiding meemaken, de spanning die het meebrengt, dat geeft zo’n goed gevoel, zo’n gevoel naar meer.”
,,Ik wist wat me te wachten stond qua revalidatie, maar ik wist ook dat als het beter zou worden en ik in staat zou zijn om op hetzelfde niveau terug te komen, dat er een aanzienlijke kans zou zijn om weer in zo’n vol stadion te spelen. Dat sterkte mij om vol gedisciplineerd die revalidatie in te gaan.”
‘Ik moest opnieuw leren lopen’
,,Want alleen degene die het is overkomen, weten wat zo’n maandenlange periode precies inhoudt. Je moet echt terug naar het begin, moet opnieuw leren lopen. Er zit gewoon pudding in je benen en van daar uit moet je weer op dezelfde kracht komen als voorheen. En dat dan twee keer in drie jaar tijd. De timing dat je zoiets als voetballer overkomt, komt nooit goed uit, maar voor mij is het funest geweest. Het is een aanslag op je beweeglijkheid. Daarvóór was ik in vier-tegen-vier-partijtjes enorm beweeglijk, ik wilde zoveel als mogelijk de bal hebben. Dat is nadien wel minder geworden en dat moet er wel mee samenhangen. Het is echter geen excuses, want er zijn ook mensen die na twee afgescheurde kruisbanden nog op niveau hebben gevoetbald. Zoals Ruud van Nistelrooij. Die heeft naderhand nog hoog gespeeld, maar daarna kreeg hij wel vroegtijdig kraakbeenproblemen.”
,,Een fysio legt naderhand echt uit wat het inhoudt. Je gaat namelijk anders lopen dan dat je voorheen deed. Tja, het heeft zo’n grote invloed gehad op mijn carrière dat het onvermijdelijk is om als rode draad te benoemen. Hoewel ik daarna nauwelijks nog geblesseerd ben geweest. Ik zorgde ook goed voor m’n lichaam. Maar het is gewoon doodzonde. Aan de andere kant heeft het me geholpen te relativeren en laten zien hoe de voetbalwereld in elkaar steekt.”
,,Het leert je hoe belangrijk je nog bent als je niets meer kan, hoe de voetbalwereld daar mee omgaat.” Maandenlang ben je die eenzame strijder. ,,Dat blijft, totdat je voor het eerst weer het veld opkomt, maar ook dan moet je weer van vooraf aan beginnen. In je hoofd denk je nog dat je die speler bent die negen maanden eerder het veld afging. Maar in de tussentijd gebeurt er zoveel, dat je niet meer op dat moment zit. Terwijl dat moment wel de reden was waarom je met zoveel passie en inzet de revalidatie was gestart. Ook al had ik dat al eerder meegemaakt en weet je hoe zwaar het is, toch doe en laat je alles om dat mooie moment weer te proeven van hoe mooi het is te mogen voetballen in dat volle stadion.”
,,Maar toen ik destijds terugkwam, was de trainer die me gehaald had, al weg. De nieuwe trainer, Hans Westerhof, had een tijdje in Mexico gezeten en kende een aantal basisspelers niet eens. Best raar hoe dat dan werkt, dat iemand op z’n naam wordt gehaald.”
‘De voetbalwereld op zich past niet bij hoe ik als mens over dingen denk’
,,Een quote uit een Nivo-interview met Jack Tuijp bleef ook bij me hangen. Dat als je er uit bent, je de voetbalwereld niet gaat missen, maar wel het voetballeven. Zo kijk ik er ook op terug, vooral omdat ik nu sinds enkele jaren weet hoe groot die tegenstellingen zijn. Hoe het leven is voor een ’normaal’ persoon, hoewel er genoeg andere uitzonderlijke jobs zijn. En ik heb het gelukkig enorm naar m’n zin op m’n werk, maar als je zo de maatschappij in gaat, zie je pas hoe mooi het voetballeven is. Het onvoorspelbare, maar ook dat je in korte tijd zoveel mensen ontmoet van allerlei clubs, ergens anders gaat wonen op eigen benen vanaf je 21e. In een provincie (Gelderland, red.) die heel anders is dan dat wij gewend zijn in de randstad en Volendam. Dat is ook mooi om op terug te kijken. En dan nog het dagelijks bezig mogen zijn met het voetbalspelletje. Maar de voetbalwereld op zich past niet bij hoe ik als mens over dingen denk en in elkaar steek.”
,,Sociaal is het zo anders. Ik snap ‘het ieder voor zich principe’ wel, iedereen heeft z’n eigen belangen. Je vormt weliswaar een ploeg, maar dat is vanaf het fluitsignaal van de scheidsrechter. Toch zou je daarbuiten  ook een team moeten vormen. Maar je bent elkaars concurrent: de ene speler z’n blessure, betekent voor de ander speeltijd.”
,,Ondanks dat denk ik dat er vooral buiten het veld dingen anders kunnen. Alles moet kloppen in het teamproces en daar moet je samen voor zorgen. Als trainer moet je je dan open en kwetsbaar durven op te stellen en heel veel trainers zijn daar niet toe in staat. Omdat ze een te groot ego hebben, of omdat ze denken dat ze alles al weten of omdat ze denken dat jij toch niets weet, dat ze hun eigen spelers onderschatten.”
,,Mijn beste trainers waren de trainers die zich wel open stelden, die niet deden alsof ze zelf alle wijsheid in pacht hadden, maar die het bij de groep neerlegden en spelers mee laten denken. Met elkaar iets vormgeven. Maarten Stekelenburg, hij is trainer geweest bij Ajax Cape Town en Oranje Onder 17, was niet zozeer mijn beste trainer in de Ajax-opleiding, maar die kwam wel met dingen die ik destijds al zeer interessant vond. Dat heb ik daarna bij de zaterdag-1 ook voorgesteld toen Edwin Keizer trainer was. Voordat ik Maarten kreeg bij Jong Ajax had ik trainers die een lijstje maakten met de regels waaraan we ons moesten houden. Hij deed het anders en stelde alle regels samen met de spelers op. Hoe laat we voor een training aanwezig moesten zijn en op het veld moesten staan Hij vroeg wat redelijk was, ook als er iets afwijkends zou gebeuren, hoe iedereen er dan in zou staan. Hij liet je meedenken en spelers zijn ook niet dom. Daarmee geef je iedereen verantwoordelijkheid voor regels waarin ze zelf hebben meegestemd en het was voor mij een eye-opener.”
‘Geef spelers het gevoel dat je het samen doet’
,,Het is een manier zoals je als trainer met spelers om zou moeten gaan. Zoveel mogelijk samen doen en samen beslissen, waarbij ik best weet dat het niet met alles kan. Een opstelling blijft iets van de technische staf. Maar over de speelwijze voor een bepaalde wedstrijd of tegenstander moet je samen kunnen praten. Er was ook een trainer die alle spelers een opstelling liet maken; zonder naam erop wierp iedere speler z’n basiself in een bus. Zo zag hij hoe de spelers dachten over hun favoriete opstelling. Dat geeft hem natuurlijke input.”
,,Wat dat betreft was ik altijd al aan het verder denken. Over waarom een trainer niet met mij sprak over iets of niet met andere spelers, terwijl daar wel aanleiding voor was. Waarom nou niet? Geef spelers het gevoel dat je het samen doet. Anders blijft er een zekere afstand. Voetballers willen graag zeiken over een trainer. Ik denk dat veel werknemers het ook lekker vinden om iets te zeggen over de autoriteit die het bij hen voor het zeggen heeft. Maar je merkt op het moment dat het slecht gaat, dat de trainer dan afhankelijk wordt van spelers. Hoe ze over hem denken. Hoeveel draagvlak heeft hij dan? Veel trainers kijken zwart-wit: de basisspelers vinden me leuk en de wissels vast niet. Maar zo is het niet altijd. Als je een wisselspeler betrekt in jouw denkwijze, dan wordt de acceptatiegraad groter bij hem.”
,,Toen ik bij Jong Ajax zat, hoorde ik de jongens praten over de trainer van het eerste, Henk ten Cate. Sommige teamgenoten mochten bij het eerste meespelen of meetrainen en ze vertelden hoe hij een groep toesprak. Ten Cate benoemde dingen waar de hele groep bij zat. Dus ook als een bankspeler goed bezig was. Dan weet zo’n jongen dat hij er tegenaan zit en de huidige eerste keuze weet ook dat de keuze een keer de andere kant op kan vallen. En het is ook goed om dat vervolgens met de spelers zelf te bespreken. Want elke trainer zegt aan het begin van het seizoen: ’als er iets is, m’n deur staat open…’ Nou… als je dat zo één keer zegt, is die drempel nog steeds zo hoog voor iedereen en gaat bijna niemand die deur binnen.”
,,Ik vond het altijd fascinerend om overal over na te denken. En misschien is dat niet altijd goed. Want je moet presteren, dat is uiteindelijk waar het om gaat. Maar al die oud-spelers hebben veel bagage en daar kun je veel mee als trainer, maar veel van die trainers hebben vooral veel gespeeld in hun carrière en op weinig banken gezeten. Als er niet zo vaak tegenwind is geweest in dat opzicht, kan het ook dat je je niet kunt inleven in een speler die dat wel meemaakt. Danny Blind zei bijvoorbeeld eens als beginnend trainer ’vertrouwen krijgen van een trainer, daar geloof ik niet in; als speler moet je je eigen vertrouwen creëren’. Ik weet niet of hij daar nog steeds zo over denkt.”
‘Nooit scorende speler’
Cees Keizer maakte Ajax-trainers mee, trainers van vertegenwoordigende nationale elftallen, maar ook die van clubs uit de Jupiler League. Eenmaal gerevalideerd, werd hij in een volgend seizoen door Vitesse verhuurd aan FC Zwolle en kwam hij daarna nog uit voor FC Oss. In december 2011 haalde hij de kolommen door als ‘nooit scorende speler’ uitgerekend in de uitwedstrijd tegen de club uit zijn geboortedorp FC Volendam vlak voor tijd de winnende te maken (1-2). Hij speelde daarna nog een half jaar betaald voetbal en had nog prima op het middenveld kunnen spelen bij de plaatselijke FC, maar tot een debuut voor FC Volendam zou het nooit komen.
Keizer koos naderhand voor zijn maatschappelijke loopbaan en in plaats van de Topklasse (IJsselmeervogels) voor de amateurs in Volendam. ,,Ik vond het leuk om bij de zaterdag-1 te spelen en met andere jongens bezig te zijn tijdens training en wedstrijd. Sommigen werden daar wel eens gek van. Maar ik deed het altijd met goede bedoelingen. Ik was wel eens bloedirritant en had zelfs ruzie met jongens waar ik goed mee overweg kan. Ook omdat het me frustreerde dat het met de ploeg vaak maar niet ging zoals het zou moeten gaan. Dat deed het bij iedereen en dan loopt het even hoog op. Maar je komt uit het betaalde voetbal en hebt bepaalde verwachtingen. Dat komt dan totaal niet overeen. Je denkt van een stapje terug en dat accepteer je wel. Maar de ploeg kwam in zo’n penibele situatie op de ranglijst, dat trek je je dan ook persoonlijk aan en dat maakte het een vervelend seizoen.”
Optillen
In het volgende bizarre jaar van Volendam-zaterdag begon de rug al tegen te spartelen en luidde het einde in. Langs de kant zag hij het vonnis zich voltrekken, met degradatie uit de Hoofdklasse. Langs de kant stond hij zich te verbijten. Hij wilde nog zó graag. ,,M’n corestability kan ik trainen, het wordt steeds sterker, maar het wordt niet goed genoeg om weer te gaan voetballen. Drie keer per week doe ik thuis oefeningen om rug en bilspieren te onderhouden en daarnaast ben ik nog twee keer in de fitnessruimte. Het optillen van m’n kind werd op een gegeven moment al moeilijk. Vanuit stilstand gaat het wel en dat maakt het verleidelijk. Ik was op een gegeven moment de keeper van de F1 aan het inschieten en dan moet ik dat de volgende morgen gewoon voelen.”
,,Ik had aan het begin van het seizoen wel de hoop dat ik er nog iets mee kon doen in de toekomst, maar ik moest in februari al de wrange conclusie vaststellen dat dat geen voetbal op hoog niveau meer zou worden.”
Tussentijds polste hij zelf of hij iets voor de RKAV-jeugd kon betekenen. Zo gaan zijn gedachtegangen niet verloren voor het toekomstige voetbal. ,,Ik wilde graag iets doen bij deze club omdat je iets gaat zoeken wat dicht bij jou en het voetbal ligt. Waardoor je weer plezier vindt bij waar je hart nog steeds ligt. Plus dat ik het heel leuk vind om met jeugd om te gaan. Prachtig, als die jongetjes die in de ochtend al competitie hebben gespeeld, je ze vervolgens langs de kant bij de wedstrijd van de zaterdag-1 alweer ziet lopen met een bal, omdat ze weer hebben afgesproken om te voetballen. Dat herken ik van mijn jeugdtijd en gebeurt dus nog steeds.”
,,Ik besprak het vooraf met coördinator Jan Visscher en ik kon bij de F1 Jan Tol (schoen) assisteren. Een mooie leeftijdscategorie, dan zie je ze meteen. Vervolgens werd ik ook betrokken bij de F2 en de doorstromingsprocedure vanuit de mini’s en raak je weer geïnfecteerd door het voetbalvirus. Het smaakt naar meer. Het was een leuk seizoen, behalve het einde”, komt het mens in de voetballer en nieuwe trainer weer naar boven. ,,Dan moet je toch vier jongens teleurstellen dat zij niet door gaan naar de volgende selectie. Als trainer moet het niet om je eigen gewin gaan, maar om de ontwikkeling van die jongetjes. Het laten groeien van die ontwikkeling, dat is een prestatie. Zo staat de club er volgens mij ook in. Bij Jan Tol zag je dat in de gesprekken met die spelers ook terug, dat deed hij uitstekend. Naderhand hoorde ik van een ouder van een jongen die afviel dat zo'n jongen er ondanks de teleurstelling toch met een positief gevoel uitkwam. Ik hoop dat we al die jongens hebben laten voelen dat ze niet uit zicht zijn, dat houdt ze gemotiveerd voor hun toekomst, waar die ook ligt. Volgend seizoen mag ik de E1 gaan doen. Het is allemaal heel leerzaam, het vormt m’n eigen manier van training geven verder en verder.”